Operaties

De gastric bypass

Bij een gastric bypass wordt de maag kleiner gemaakt. Ook wordt een stuk van de darm omgeleid. Hiervan komt de naam bypass (=omleiding). Dit is de meest uitgevoerde operaties binnen Nederland.

Bij een gastric bypass word de maag een stuk kleiner gemaakt waardoor je minder voedsel kunt verdragen. Vanuit die kleinere maag (grote van een ei), maakt de chirurg een verbinding met de dunne darm. De dunne darm word naar boven getrokken en aangesloten op de nieuwe maag. De “rest” van de maag blijft in het lichaam zitten. Aan deze “rest” maag zit nog een deel van de dunne darm, namelijk de twaalfvingerige darm. Het eind van deze darm wordt verderop in het spijsverteringskanaal weer vastgemaakt aan de dunne darm. Pas vanaf hier komen de verteringssappen erbij. Door de kleinere maag en doordat de voedselstroom buiten de 12-vingerige darm en het eerste deel van de dunne darm wordt omgeleid heeft dit gewichtsvermindering tot gevolg.

Wanneer is een gastric bypass geschikt?

• BMI boven de 35;
• Volume-eters en zoetekauwers;
• Bij patiënten die last hebben van overmatig maagzuur;
• Als je al een maagband of een gastric sleeve hebt gehad met onvoldoende resultaat of medische klachten.

Wat is het effect van een gastric bypass?

Het voordeel van de gastric bypass is het dubbele effect. De maagverkleining zorgt er voor dat je niet meer zoveel kunt eten. Ook ervaar je snel een vol gevoel bij het eten, een gevoel dat lang aanhoudt. Dat komt doordat de operatie ook iets verandert in de werking van de hormonen. Daarnaast zorgt de verkorting van de dunne darm ervoor dat je lichaam slechts een deel van het voedsel opneemt. Het zorgt voor:

• gewichtsverlies;
• verbetering van suikerziekte;
• vermindering van hoge bloeddruk;
• vermindering van slaapapneu;
• verlaging van het cholesterol.

Voor- en nadelen van een gastric bypass

De voordelen van een gastric bypass zijn:

• Snel gewichtsverlies;
• Goede resultaten op langere termijn;
• Goede hersteloperatie na eerdere bariatrische chirurgie zoals maagband/gastric sleeve;
• Gunstig effect op diabetes;
• Verminderen van terugstromen van maaginhoud in de slokdarm.

De nadelen van een gastric bypass kunnen zijn:

• Dumpingklachten/ Hypoglykemie. Klachten die ontstaan na een te snelle maagontlediging;
• Vitamine-tekort;
• Anticonceptie niet betrouwbaar;
• Mogelijk minder goede opname van medicatie;
• Onvoldoende gewichtsverlies.

Mogelijke bijwerkingen na de operatie

Naadlekkage

Tijdens de operatie maakt de chirurg nieuwe verbindingen. Die verbindingen kunnen gaan lekken. Dit komt het meest voor rond de maag. Soms komt dit doordat een patiënt meer eet dan wat in de nieuwe kleine maag past. Daarom wordt er ook de eerste twee weken na de operatie een vloeibaar dieet voorgeschreven.

Overgeven

Kort na de operatie kan de maag nog wat opzwellen. Hierdoor kan de doorgang van je nieuwe kleine maag naar de dunne darm wat vernauwen. Het is mogelijk dat je hierdoor gaat overgeven. De zwelling verdwijnt in de dagen na de operatie vanzelf. Hierdoor ga je een stuk minder of helemaal niet meer overgeven.

Galstenen

Na de operatie val je snel af. Door de darmomleiding wordt er minder gal uit de galblaas afgevoerd wat dus galstenen kan veroorzaken.

Vitaminetekort

Omdat een groot deel van je maag wordt verwijderd kun je bepaalde vitamines niet meer goed opnemen. Ook zijn de hoeveelheden per maaltijd klein. Hierdoor kan het zijn dat je van sommige vitaminen onvoldoende binnenkrijgt. We raden daarom altijd aan om levenslang vitaminen te slikken.

Dumping

Dumping ontstaat wanneer producten met veel calorieën (suikers, vetten of koolhydraten) te snel in de dunne darm terechtkomen. Je bloed gaat dan naar de darmen waardoor de bloeddruk in de hersenen daalt. Hierdoor wordt je slaperig of duizelig. Hormonen die hierbij horen kunnen hartkloppingen veroorzaken. Hierdoor kun je gaan zweten en je bloeddruk gaat omlaag. Wanneer dit gebeurt, blijf dan kalm, ga rustig liggen en drink eventueel een glas water. Het gaat na ongeveer een half uurtje vanzelf over. Probeer te ontdekken hoe de dumping heeft kunnen ontstaan.

Inwendige herniatie

Na een gastric bypass is er een klein risico op het krijgen van een inwendige herniatie. Bij het aanleggen van de gastric bypass ontstaan er openingen in de binnenste buikwand. De dunne darm kan bekneld raken in zo’n opening. Dit is dan een inwendige herniatie. Je hebt pijn in de buik die komt en gaat; soms heb je het iedere dag, maar soms is het ook een aantal dagen of weken afwezig. Een operatie is nodig om de beknelling op te lossen en de openingen af te sluiten. Tegenwoordig worden de openingen al gesloten tijdens de gastric bypass operatie. Het risico op een inwendige herniatie is daardoor lager geworden. Het ligt nu ongeveer op twee tot vijf procent.

De gastric sleeve

Bij een gastric sleeve operatie wordt een groot deel van de maag weggehaald. Bij een gastric sleeve wordt het darmstelsel niet aangepast.

Tijdens de kijkoperatie verwijdert de chirurg 70-80% van de maag uit het lichaam. Er blijft een smalle buisvormige maag over. De inhoud van de nieuwe maag is 100 a 150 ml bij een normale maag is dit 1 a 1,5 liter.

Door het verkleinen van de maag heb je na het eten van een klein beetje voedsel al een vol gevoel. Doordat je minder eet neemt je gewicht af. Ook neemt het hongergevoel af. Dit komt omdat het deel van de maag dat is verwijderd zorgde voor de aanmaak van het ‘hongerhormoon’. Het darmstelsel wordt bij een gastric sleeve niet aangepast.

Voor wie is een gastric sleeve geschikt?

• BMI van boven de 40;
• Volume-eters;
• Voor patiënten met de ziekte van Crohn.

Wat is het effect van een gastric sleeve?

Door het verkleinen van de maag heb je na het eten van een klein beetje voedsel al een vol gevoel. Doordat je minder eet neemt je gewicht af. Ook neemt het hongergevoel af. Dit komt omdat het deel van de maag dat is verwijderd zorgde voor de aanmaak van het ‘hongerhormoon’.

Voor- en nadelen van een gastric sleeve

De voordelen van een gastric sleeve zijn:

• Behouden van de maagklep (pylorus);
• Geen dumpingklachten, dat wil zeggen geen klachten die ontstaan door een te snelle maagontlediging;
• Minder voedingstekorten;
• Eerste goede stap bij hoge BMI;
• Gastric sleeve kan zonodig omgezet worden naar bijvoorbeeld een gastric bypass of een SADI;
• Excess Weight Loss (EWL) van 70% (EWL geeft het percentage aan van het verloren overgewicht na de ingreep).

De nadelen van een gastric sleeve kunnen zijn:

• Oprispingen;
• Onvoldoende gewichtsverlies.

Mogelijke bijwerkingen na de operatie

Naadlekkage

Tijdens de operatie maakt de chirurg nieuwe verbindingen. Die verbindingen kunnen gaan lekken. Dit komt het meest voor rond de maag. Soms komt dit doordat een patiënt meer eet dan wat in de nieuwe kleine maag past. Daarom wordt er ook de eerste twee weken na de operatie een vloeibaar dieet voorgeschreven.

Overgeven

Kort na de operatie kan de maag nog wat opzwellen. Hierdoor kan de doorgang van je nieuwe kleine maag naar de dunne darm wat vernauwen. Het is mogelijk dat je hierdoor gaat overgeven. De zwelling verdwijnt in de dagen na de operatie vanzelf. Hierdoor ga je een stuk minder of helemaal niet meer overgeven.

Galstenen

Na de operatie val je snel af. Door de darmomleiding wordt er minder gal uit de galblaas afgevoerd wat dus galstenen kan veroorzaken.

Vitaminetekort

Omdat een groot deel van je maag wordt verwijderd kun je bepaalde vitamines niet meer goed opnemen. Ook zijn de hoeveelheden per maaltijd klein. Hierdoor kan het zijn dat je van sommige vitaminen onvoldoende binnenkrijgt. We raden daarom altijd aan om levenslang vitaminen te slikken.

Maagzuurproblemen of reflux

Na een gastric sleeve kunnen er maagzuurproblemen of reflux ontstaan. Dit komt doordat in het kleine smalle maagje een hoge druk systeem ontstaat. Maagzuur en sappen kunnen hierdoor gemakkelijk weer omhoog komen. Heb je voor je maagverkleining al maagzuurproblemen? Dan is het niet verstandig om een gastric sleeve te kiezen. Je kunt dan beter kiezen voor een gastric bypass.

De SADI (Single Anastomosis Duodenal- Ileal bypass

De SADI- methode is ontwikkeld voor patiënten met een heel hoog BMI die niet voldoende resultaat behalen met een gastric bypass. Deze patiënt hebben zo’n twee jaar geleden eerst een gastric sleeve operatie gehad. Hun BMI is boven de 40 gebleven waardoor ze een tweede operatie krijgen waarbij ze ook het spijsverteringskanaal omleggen.

Bij een SADI blijft de functie van de maagklep intact waardoor de patiënt een beter gevoel van verzadiging behoud. Tijdens een SADI wordt net na de maagkringspier/maagklep de darm doorgesneden om vervolgens verderop een verbinding te maken met de dunne darm. Dan blijft er nog zo’n 250 tot 300 cm dunne darm over waar verteringssappen en eten samen doorheen gaan.

Voor wie is de SADI geschikt?

Iedereen met een BMI boven de 55/60

Wat is het effect van een SADI?

De effecten van een SADI na een gastric sleeve zijn groot:

• Meer gewichtsverlies na een eerdere gastric sleeve;
• Goede resultanten op langere termijn;
• Gunstig effect op diabetes;
• Verminderen van terugstromen van maaginhoud in de slokdarm.

Voor- en nadelen van een SADI

Omdat een SADI ook risico’s kent zoals diarree en vitamine tekorten, moet er een balans zijn met de nog bestaande gezondheidsrisico’s door overgewicht, eetpatroon van een patiënt en de bereidwilligheid voor het opvolgen van adviezen in het natraject. Dit zal een patiënt in samenspraak met het obesitas behandelteam bekijken.

De voordelen van een SADI zijn:

• Meer gewichtsverlies na een eerdere gastric sleeve;
• Goede resultaten op langere termijn;
• Goede hersteloperatie na eerdere bariatrische chirurgie zoals maagband/gastric sleeve;
• Gunstig effect op diabetes;
• Verminderen van terugstromen van maaginhoud in de slokdarm.

De nadelen van een SADI kunnen zijn:

• Dumpingklachten/ Hypoglykemie. Klachten die ontstaan na een te snelle maagontlediging;
• Vitamine-tekort;
• Anticonceptie niet betrouwbaar;
• Mogelijk minder goede opname van medicatie;
• Diarree;
• Onvoldoende gewichtsverlies.

Mogelijke bijwerkingen bij de SADI

Dumping

Dumping ontstaat wanneer producten met veel calorieën (suikers, vetten of koolhydraten) te snel in de dunne darm terechtkomen. Je bloed gaat dan naar de darmen waardoor de bloeddruk in de hersenen daalt. Hierdoor wordt je slaperig of duizelig. Hormonen die hierbij horen kunnen hartkloppingen veroorzaken. Hierdoor kun je gaan zweten en je bloeddruk gaat omlaag. Wanneer dit gebeurt, blijf dan kalm, ga rustig liggen en drink eventueel een glas water. Het gaat na ongeveer een half uurtje vanzelf over. Probeer te ontdekken hoe de dumping heeft kunnen ontstaan. Een dumping hebben, is zeker vervelend. Maar je kunt het ook zien als hulpmiddel. Het voorkomt dat je in de toekomst opnieuw (te veel) calorierijke producten tot je neemt.

Vitaminetekort

Door de omleiding van (een groot deel van je) spijsverteringskanaal kun je bepaalde vitamines niet meer goed opnemen. Ook zijn de hoeveelheden per maaltijd klein. Hierdoor kan het zijn dat je van sommige vitaminen onvoldoende binnenkrijgt. We raden daarom altijd aan om levenslang vitamines te slikken. Deze worden speciaal gemaakt voor patiënten die een SADI hebben.

Diarree

Het vet uit je voeding wordt minder goed verteerd. Dit betekent dat het ook onverteerd in je ontlasting terecht komt. Dit veroorzaakt vaak een sterk ruikende diarree. Soms verandert ook je lichaamsgeur.

Afbeelding afkomstig van Vitalys

De maagballon

De maagballon is het niet-chirurgische alternatief voor gewichtsverlies voor mensen die een intense periode van gewichtsverlies willen en die begrijpen dat ze zich aan een verantwoord eetprogramma moeten houden nadat hun ballon is verwijderd.

De ballon is ontworpen om gewichtsverlies te veroorzaken door je maag gedeeltelijk te vullen, zodat je minder honger hebt, je sneller verzadigd voelt en je persoonlijke relatie met voedsel aanzienlijk verandert. Een maagballon mag maximaal 6 maanden blijven zitten.

Voor wie is een maagballon geschikt?

• Volume-eters;
• Patiënten met een BMI tussen de 31 en 39.

Wat is het effect van een maagballon?

De maagballon zweeft/drijft in de maag en geeft daardoor sneller een verzadigd gevoel. Bovendien vertraagt de maagballon het voedseltransport van de slokdarm naar de maag. Hierdoor zult u minder gaan eten en daardoor gewicht verliezen. De maagballon is een veilige methode om veel kilo’s af te vallen.

Voor – en nadelen van een maagballon

Voordelen van een maagballon

• Je hoeft niet onder narcose hierdoor ben je sneller hersteld;
• Er wordt niet in je gesneden wat de kans op complicaties verkleint;
• De maag en darmen blijven intact.

Nadelen van een maagballon

• Oprispingen;
• Slechte adem;
• Het gebruik van maagzuurremmers zolang je de maagballon hebt;
• Aankomen in gewicht bij het verwijderen van de maagballon.

Mogelijke bijwerkingen maagballon

Misselijkheid

Vrijwel alle patiënten hebben na het plaatsen van de maagballon last van misselijkheid. Dit komt omdat het lichaam moet wennen aan een vreemd voorwerp in de maag. Dit gevoel kan ongeveer een week aanhouden.

Obstipatie

Dit heeft niet zozeer te maken met de maagballon maar als gevolg van te weinig drinken na de plaatsing.

Lekkende ballon

Vaak word er een kleurstof toegevoegd aan de ballon. Zodra je urine verandert in die kleur moet je contact opnemen met de kliniek waar je behandelt bent en zal je maagballon verwijderd worden.

Slokdarm klachten

Door een maagballon kan er maagzuur ontstaan. Dit is ook de reden waarom je maagzuurremmers moet innnemen. Door teveel aan maagzuur kun je gaan overgeven en een ontstoken slokdarm krijgen.

Slechte adem

De maagballon kan de lediging van de maag verstoren waardoor voedselresten in de maag achterblijven. Dit kun je voorkomen door direct na de maaltijden als bij een lege maag veel te drinken en uw tanden en tong frequent te poetsen.

De maagband

Is een operatie waarbij de maag wordt verkleind door middel van een kunststof ring in plaats van snijden of nietjes. In Nederland wordt deze operatie in ziekenhuizen vaak niet meer uitgevoerd. In België kun je nog wel terecht voor een maagband.

Een maagband wordt dichtbij de bovenkant van de maag geplaatst, waardoor een klein zakje en een smalle doorgang in de grotere rest van de maag worden gecreëerd. De band wordt vervolgens opgeblazen met een zoutoplossing. Het kan na verloop van tijd worden aangehaald of losgemaakt om de grootte van de doorgang te veranderen door de hoeveelheid zoutoplossing te verhogen of te verlagen.

Een maagband veroorzaakt gewichtsverlies door het verminderen van de capaciteit van de maag, die de hoeveelheid voedsel beperkt die kan worden geconsumeerd.

Voor wie is een maagband geschikt?

• Hartige en volume-eters;
• Patiënten met de ziekte van Crohn.

Wat is het effect van een maagband?

Het effect van een maagband is kleiner dan bij een operatie. Vloeibaar eten kan nog goed en snel door de kleine voormaag heen. Hierdoor is de kans op “foute” voeding groot en gewichtsverlies beperkt.

Voor- en nadelen van de maagband

Voordelen van de maagband

• Geen operatie waarbij de maag tijdelijk of definitief verkleind wordt met nietjes;
• Er wordt niet gesneden in de maag;
• De maag wordt niet verwijderd uit het lichaam;
• De maagband is weer te verwijderen;
• De ingreep is vrij eenvoudig.

Nadelen van de maagband

• Minder gewichtsverlies;
• Vaak past de patiënt zijn voedingspatroon aan (wat passeert wel langs de band en wat niet). Gezonde voeding passeert moeilijker langs de band dan ongezonde producten zoals bijvoorbeeld koekjes en chips = maladaptive eating;
• Vloeibare voeding geeft geen verzadigd gevoel waardoor het risico bestaat dat je vaker trek en honger ervaart en dus meer eet;
• Het kan voorkomen dat de maagklep gaat lekken.

Mogelijke bijwerkingen maagband

Slipping van de band

Een lapband maagband is niet ontworpen om gefixeerd te worden op de maag en kan deze naar boven of beneden verschuiven. Als eenmaal de band aan het schuiven is gaat de werking ervan niet meer efficiënt en kan het gewicht weer toenemen.

Erosie

Bij het inspuiten van de maagband wordt er een beetje meer vocht ingespoten dan eigenlijk mag (dit om de maagband toch maar op zijn plaats te houden, zodat hij niet kan verschuiven). Als dit het geval is kan de maagband tegen de maagwand ingroeien wat zorgt voor beschadigingen.

Ongezond voedingspatroon

Een maagband zorgt ervoor dat je moeilijk vaste voeding kan eten zoals vlees en groenten, maar het weerhoudt je er niet van om zoetigheid te eten. Je voorkeur kan dan uit gaan naar zoete voeding, waardoor je niet meer gezond eet en je gewicht opnieuw snel zal toenemen.

Reservoir

Wanneer je een maagband hebt kan je in de verleiding komen om regelmatig de inhoud van het reservoir te laten wijzigen. Als er wat vocht uit het reservoir verwijderd wordt, gaat de maagband open en kan je weer meer eten. Je komt in gewicht aan en het resultaat van de maagband is verdwenen.

Het is psychologisch erg moeilijk om je aan te passen aan een systeem dat de ene keer werkt zoals het hoort (als het bandje voldoende is opgespoten) en na een tijd terug kan opengezet worden. Wanneer er te dikwijls aan dit reservoir wordt gesleuteld, zal de maagband nog sneller van plaats veranderen en zal zijn functie nog sneller verdwijnen.